UNESCO

  MANIFESTO YA JUMUIA YA VIJANA KWA KARNE YA 21.

1.AMANI NA KUTOKUTUMIA NGUVU - 2. ELIMU - 3. VYOMBO VYA HABARI - 4. MAENDELEO YA KIUCHUMI NA YA KIBINADAMU - 5. MSHIKAMANO - 6. UTAMADUNI, MAWASILIANO NA MABADILISHO YA MAWAZO KATI YA TAMADUNI TOFAUTI.

Wakiwa wamealikwa na Bunge la Ufaransa na Shirika la Umoja wa Mataifa kuhusu Elimu, Sayansi na Utamaduni (Unesco), Bunge la watoto duniani walikutana kwa mara ya kwanza kuanzia tarehe 21hadi 27Oktoba 1999 katika jiji la Paris. Mkutano huo ulihudhuriwa na watoto 350 toka katika nchi 175.

Katika mkesho wa mwaka 2000, mwaka uliotabgazwa na Umoja wa Mataifa kuwa mwaka wa kimataifa wa "utamaduni wa amani."Kila kijana alikuwa na shauku ya kutoa fasili yake kuhusu ulinzi wa amani, mshikamano, kuhusu elimu na utamaduni, maendeleo ya kiuchumi na ya kibinadamu na kuhusu kinga ya vyombo vya habari kwa kukubali azimio ya Manifesto ya Jumuia ya vijana kwa karne ya 21 ya tarehe 23 Oktoba 1999.

Manifesto hii inrasimisha izingatio wa vijana wa kanuni ambazo zilizowahi kuhamasishwa na Azimio la haki za binadamu na haki ya raia ya mwaka 1789 na Tamko la kimataifa kuhusu haki za binadamu la tarehe 10 Desemba mwaka 1948.

Manifesto hii ilipelekwa mbele ya ya Mkutano Mkuu wa UNESCO tarehe 26 Oktoba 1999. Ilani hiyo ya kanuni itapewa kwa watala na viongozi wa nchi mbalimbali, vile vile kwa Maspika wa mabunge, na mwanzoni wa mwaka 2000, itatangazwa rasmi kwa Umoja wa Mataifa.

Federico Mayor Mkurugenzi Mkuu wa Unesco

Laurent Fabius Spika wa Bunge la Ufaransa

---

Maandiko ya Manifesto:

Sisi vijana toka katika nchi 175 tukiungana chini ya mwanvuli wa Bunge la watoto duniani tarehe 27 Oktoba 1999, tuliikubali Mnifesto ifuatayo:

1. AMANI NA KUTOTUMIA NGUVU.

2. ELIMU.

3. VYOMBO VYA HABARI.

4. MAENDELEO YA KIUCHUMI NA YA KIBINADAMU.

5. MSHIKAMANO.

6. UTAMADUNI, MAWASILIANO NA MABADILISHO YA MAWAZO KATI YA TAMADUNI TOFAUTI.

---

1.AMANI NA KUTOKUTUMIA NGUVU - 2. ELIMU - 3. VYOMBO VYA HABARI - 4. MAENDELEO YA KIUCHUMI NA YA KIBINADAMU - 5. MSHIKAMANO - 6. UTAMADUNI, MAWASILIANO NA MABADILISHO YA MAWAZO KATI YA TAMADUNI TOFAUTI.

1.AMANI NA KUTOTUMIA NGUVU.

Sisi vijana wa karne ya 21, tunataka karne hii iwe ya amani miongoni mwa mataifa yote. Staarabu, tamaduni, na dini anuwai duniani zote zina lengo moja tu: kudumisha hali bora ya walimwengu na ulinzi wa amani. Hii ndiyo falsafa ya msingi ambayo mataifa yote yanatakiwa kutangaza. Ni vema kuchanganua yaliyopita ili kupata fundisho katika siku zijazo, lakini ni bora zaidi tujaribu kuondoa mminyano ama ukandamizaji wa wakati huu.

Dunia haina budi kuwania amani kwa njia za kidiplomasia, mazungumzo, juhudi za pamoja na kwa njia zingine zote zile mujarabu. Amani siyo ndoto bali ni lengo la kutimilika. Amani ni kilele ya kufikia, lau kana, Jumuia ya kimataifa itanuia hivyo na kuiendeleza. Kwa dunia nzima ni tumaini pekee ya kuendelea kuishi. Vita ni ugonjwa mbaya sana. Vita vilianzishwa na watawala vipofu, ambao walisahau kwamba kutokana na mipango yao ya kivita, walizima mustakabali wetu na dahari walizika chini ya magofu haki yetu ya kuishi na ya kuwa na siha. Miongoni mwa chanzo za vita viliorodheshwa ni mgao usiokuwa sawa wa mali, chuki zitokanazo na ubaguzi wa rangi, imani za kidini, kiitikadi, na kijinsia; utaifa potofu na ughaibu wa demokrasia na mifumo ya kiutawala ya kiimla.

Kutokana na hali hiyo tunapendekeza yafuatayo:

• Licha ya tofauti zinazoonekana kwa nje za kututenganisha, kwa pamoja tunatetea heshima ya sisi kwa sisi na usawa wa wa nafasi kwa wote;
• Utamaduni wa amani na falsafa ya kutotumia nguvu inatakiwa kufundishwa kwa taadhima ya kuhifadhi uanuwai kwa kupitia elimu ya kawaida, isiyokuwa ya kawaida na isiyokuwa rasmi. Kwa mfano, ingelikuwa bora zaidi kuhamasisha siyo tu ubadilishaji baina ya wanafunzi na wanafunzi katika mashule na vyuo bali hata baina ya walimu na walimu, vile vile kwa njia ya mihadhara ya adharani kwa kupitia vyombo vya habari na mitandao ya pamoja ili kulisukuma mbele gurudumu litwalo amani na kufundisha mbinu za utatuzi wa migongano;
• Matumizi makubwa ya kijeshi hapana budi yapunguzwe na fedha zitakazopatikana kutokana na zoezi hilo zielekezwe katika mipango yenye malengo ya kuendeleza amani na kutotuimia nguvu. Ni vema kuandaa mashindano ya kimichezo ya kimataifa, ambazo zitajumuisha kila timu ikiwa na wachezaji wa mataifa tofauti.
• Majina yetu ya familia na ya kibinafsi, utaifa wetu, lugha zetu, imani yetu ya kidini na rangi yetu ya ngozi zinatofautiana, lakini katika uasili wetu sote ni sawa, na sisi sote ni binadamu.

  

  1.AMANI NA KUTOKUTUMIA NGUVU - 2. ELIMU - 3. VYOMBO VYA HABARI - 4. MAENDELEO YA KIUCHUMI NA YA KIBINADAMU - 5. MSHIKAMANO - 6. UTAMADUNI, MAWASILIANO NA MABADILISHO YA MAWAZO KATI YA TAMADUNI TOFAUTI.

  2. ELIMU.

  Tupo katika mkesha wa karne ya 21.Elimu ndio ufunguo wetu. Tunatambua umuhimu wa elimu endelezi, unaofunguliwa kwa wote pasi ubaguzi wa rangi, wa kijinsia, pasi kuzingatia hali ya kiuchumi, imani za kidini ama ada za kimila.

  Tunaamini kwamba elimu haiwahusu walimu na wanafunzi tu bali inahusu jamii nzima, ikimaanisha, wazazi, watawala wa umma, viongozi wa kidini, makampuni, mashirika isiyokuwa ya kiserikali na vyombo vya habari, na kwamba jumuia ya kimataifa haina budi kuleta mchango wake, wakati ukiitajika.

  Tunamaizi kwamba elimu inaweza kutunufaisha yafuatao:

• Kuwa wabunifu pasi kukata kauli kabla ya kusikia kisa chake na kuwa na uwezo wa kumiliki maadili mema.
• Kukuza siyo tu maarifa ya kinadharia ya kisomi bali hata kwa vitendo na ya kijamii.
• Kusimika maelewano ya kimataifa na heshima miongoni mwa binadamu.
• Kushadidi mshikamano wa kitaifa na wa kimataifa.
• Kumaizi dunia ambamo tunamoishi na kupata fundisho kwa kufasiri mambo mengine yalivyo.
• Kuchangia katika harakati za kuendeleza hatua baada ya hatua usawa na demokrasia. Tunafahamu kwamba, wanadamu halaiki hawana uwezo wa kufaidika na elimu kutokana na hali wanayokumbana nayo ikiathiri ubora wa elimu na wa kisomi.

  Tunapendekeza jumuia za kitaifa na za kimataifa zizingatie yafuatayo:

• Kuongeza asilimia ya fedha inayowekwa katika bajeti za kiserikali kuhusu sekta ya elimu, kupunguza ada ya shule na kutoa msaada wa fedha wa masomo kwa wanafunzi.
• Kuimarisha ueledi wa walimu kwa kuwapiga msasa.
• Kuboresha mazingira ya mafunzo.
• Kuanuawisha na kubadili mbinu za kufundishia na za kusoma kwa kuchukua yale ambayo ni weledi.

  Tunapendekeza yafuatayo kwa viongozi wahusika:

• Kuimarisha ushirikiano baina ya wabia.
• Kusimika huduma zenye viwango zinazokubalika.
• Kusimika mihimili ya kiada ambayo inayoweza kubadilika kwa urahisi, kupokea mazingira mapya na kila wakati kuyafanya mihimili hiyo yakiwa tayari kwenda na wakati.
• Kutambua mchango wa wanafunzi katika uendeshaji wa taasisi za ufundishaji.

  Tutajitolea kufanya yafuatao:

• Kuzidisha juhudi za kushiriki katika harakati za kijamii na za kimasomo.
• Kuanzisha miradi na kukusanya pesa kwa ajili ya mashule zetu na jamii yetu.
• Vile vile kusaidiana sisi kwa sisi na kuchangia katika elimu ya wengine.
• Kuheshimu maisha ya wengine na kutoa hadhi kwa watu wengine pasi kukata kauli kabla ya kusikia kisa chake.

  

  1.AMANI NA KUTOKUTUMIA NGUVU - 2. ELIMU - 3. VYOMBO VYA HABARI - 4. MAENDELEO YA KIUCHUMI NA YA KIBINADAMU - 5. MSHIKAMANO - 6. UTAMADUNI, MAWASILIANO NA MABADILISHO YA MAWAZO KATI YA TAMADUNI TOFAUTI.

  3. VYOMBO VYA HABARI.

  Kwa mara ya kwanza katika historia ya binadamu, maendeleo yanaweza kuleta athari mbaya dhidi ya dunia, ambayo walimwengu hawakuwa wanatarajia: mabadiliko ya hali ya hewa, ajali za nyuklia, ufundi wa kijenetiki, kutoweka kwa wanyama na mimea.

  Hata hivyo mahaluku anaendelea kuona hali hiyo kama hali ya kawaida, pasi kutafakari anaendelea kuwa mzalishaji na mtumiaji: uchafuzi unaotokana na viwanda, uharibifu wa mazingira, na kutokujali akiba ya mali asili hizo tukizingatia ongezeko la wakazi wa dunia unapanda kwa kasi, mali asili hiyo haitatosheleza watu wote, hali ambayo itakuwa kiini cha mizozo na vita.

  Sisi vijana katika mkesha wa kikwi (milenia) ya tatu, kutokana na hali hiyo tunapendekeza yafuatao:

• - Kuwahasisha vijana kwa kupitia mihadhara ya adharani, mashuleni, mitaani na majumbani na mahali pengine, waendelee kuheshimu vyombo vya habari na wawe wametaarifiwa kuhusu uharibifu wa mazingira na hatari zake,
• - Kutokana na kampeni hizo:
  • Vikundi mbalimbali viwe vinatimiza dhima yao ya kuwa wapiga kingora wa malalamiko ya jamii na kupendekeza ufumbuzi kwa matatizo inayojitokeza,
  • Vyombo vya habari vinatakiwa kuchangia katika uhamasishaji na uelemishaji huo,
  • Vikundi mbalimbali vinatakiwa kuandaa ukusanyaji wa uchafu na baadaye kupanga utaratibu wa kuuangamiza, na kupendekeza vyombo vya usafirishaji ambavyo havichafui mazingira, na kuongeza maeneo ya wazi zaidi yaliyopandwa miti.
  • Wabunge hawana budi kupendekeza na kushadidisha sheria zinazotetea ulinzi wa vyombo vya habari,
  • Watawala wana budi kuongeza kiwango fulani cha kuridhisha katika bajeti ili kufanikisha utekeleshaji wa sheria hizo, uanzishaji wa mbinu za kiufundi zisizoharibu mazingira, na kuingiza elimu ya ulinzi wa mazingira katika muhtasari wa masomo au wa mafundisho,
  • Watawala wa mataifa wanatakiwa kusimamia utekelazaji wa maamuzi ya Mkutano Mkuu wa Dunia wa Rio de Janeiro,
  • UNESCO haina budi kuendelea kutekeleza dhima yake ya uratibu na uelemishaji kwa kupitia mataifa mbalimbali, hasa katika nchi zinazoendelea,
  • Umoja wa Mataifa unatakiwa kuanzisha shirika ya kimataifa kwa minajili ya utafiti wa namna gani kulinda mazingira, ili kukuza vyanzo vya rasimali ambazo haziwezi kusawazishwa upya mara zinapoharibiwa, na kuunga mkono au kufadhili juhudi za kitaifa ama za kanda, ambazo zinazofanywa na wale wanaolinda dunia dhidi ya majanga ya kimazingira kwa vizazi vijavyo.

  

  1.AMANI NA KUTOKUTUMIA NGUVU - 2. ELIMU - 3. VYOMBO VYA HABARI - 4. MAENDELEO YA KIUCHUMI NA YA KIBINADAMU - 5. MSHIKAMANO - 6. UTAMADUNI, MAWASILIANO NA MABADILISHO YA MAWAZO KATI YA TAMADUNI TOFAUTI.

  4. MAENDELEO YA KIUCHUMI NA YA KIBINADAMU.

  Tunataka, mahitaji muhimu mathalani afya, elimu, chakula cha kutosha, kiwango cha maisha cha kuridhisha, kutoweka kwa ubaguzi wowote ule, vinatakiwa kuimarishwa.

  Kuwania kilele cha mahitaji yale, hatuna budi kusitisha ama kuepukana na vyanzo vyote vya migogoro. Kilele cha himaya cha vipengee hivyo tulivyotaja hapo juu tunaweza kuifikia kwa njia hii: uhuru wa kujieleza ama wa kutoa maoni, kuimarisha mazingira ya uwazi, na kuheshimu imani ya kidini ya wengine. Viongozi wote wa kiserikali hawana budi kuwaadhibu wale wote ambao hawataheshimu haki hizi za aula.

  Watawala wanatakiwa kuhimili mambo ya aula, wakizingatia uchunguzi wa hali ya sasa wanaweza kutambua ni vipi wanaweza kuepukana na mizozo mbalimbali bado yakiwa katika hali ya utungaji. Moja ya mambo ya aula yale ni kuandaa kampeni ya kimataifa dhidi ya utumiaji wa madawa ya kulevya, ambayo inaweza kusaidia kuhakikisha kupatikana kwa mustakabali bora kwa wakazi wote duniani. Uzazi wa mpango, usawa wa kinjisia, elimu, vipengee hivi ni mihimili ya mustakabali wa amani; vinatakiwa kuorodheshwa katika vipengee hivyo vya aula. Yote haya yanatakiwa kujumulishwa na dhamira wakfu ya hisia ya amani. Ingelikuwa vema zaidi kuhimili misingi ya kuepukana mapema na mizozo mbalimbali. Sisi, vijana, tunataka kujenga dunia ambamo watoto hawatafanywa askari, ugaidi na silaha za maangamizi makubwa vitatoweka.

  Ili kupunguza makali ya matatizo yanayotokana na ujanja na riba kubwa inayotakiwa kulipwa na nchi zinazoendelea kwa nchi zilizoendelea, tunapendekeza kuundwe shirika ya kimataifa, ambayo itakuwa na dhima ya kusimamia mikopo na ulipaji, kupunguza riba kubwa inayotozwa na nchi zilizoendelea na kutoa msamaha wa madeni kwa zile nchi ambazo zinazoshindwa kulipa kutokana na matatizo mbalimbali. Ili kuepuka kutokuwepo na usawa wa nguvu baina ya mataifa, tunapendekeza ingelikuwa vizuri kuandaa usawa wa kiuchumi duniani kote kwa minajili ya kufikia usawa wa nguvu ya kiuchumi. Tunatakiwa kuimarisha usawa wa kiteknolojia kwa kufanya maarifa yetu yote kuwa mali ya pamoja.Ili kuepukana na migogoro mbalimbali, tunapendekeza kuimarishwe mawasiliano kati ya watawala na watawaliwa duniani kote.

  

  1.AMANI NA KUTOKUTUMIA NGUVU - 2. ELIMU - 3. VYOMBO VYA HABARI - 4. MAENDELEO YA KIUCHUMI NA YA KIBINADAMU - 5. MSHIKAMANO - 6. UTAMADUNI, MAWASILIANO NA MABADILISHO YA MAWAZO KATI YA TAMADUNI TOFAUTI.

  5. MSHIKAMANO.

  Kwa maoni yetu, mshikamano inamaanisha kuwathamini na kuwaheshimu wengine. Inamaanisha tena kuwasaidia wengine kama vile sote ni ndugu wa familia moja. Inabainisha kwamba: kuwatendea wengine kama vile tungelipenda watundee, na hakuna cha ziada cha kutarajia. Mshikamano inamaanisha kufanya kazi pamoja kwa kuzingatia malengo ya pamoja, kwa kujitolea au kushiriki katika agano la pamoja.

  Ndio sababu sisi vijana tungelipenda kuwasaidia, kuwaheshimu, na kuwajali wanaohitaji msaada pasi kuangalia wanatoka wapi, ni wa mbari, utamaduni ama dini gani.

  Ili kusukuma mbele gurudumu la mshikamano, tunaweza kutalii yafuatao:

• kuimarisha mafunzo ya mawasiliano kati ya vijana na watu wazima,
• kujifunza na kuwajuwa fika wengine, utamaduni yao ili kuanza kuwaelewa na kuwaheshimu,
• kuwasaidia watu ambao hawajiwezi, kwa mfano wazee, walemavu, walemavu wa viungo na wa akili, na watu ambao wako katika hali tegemezi ya wengine.
• kuzindua kampeni kabambe ya kuwasadia watoto wanaokumbana na madhila lukuki: mayatima, watoto wasiokuwa na makazi, watoto wa kihuni( watoto wahalifu),
• kushiriki katika vyombo vya uamuzi vya kimkoa na kitaifa, kwa mfano kushiriki katika vyombo vya kutunga sheria,
• kuzidisha ushirikishaji wa vijana katika jumuiya ya dunia, mathalani katika Bunge la Watoto Duniani Kote.

  

  1.AMANI NA KUTOKUTUMIA NGUVU - 2. ELIMU - 3. VYOMBO VYA HABARI - 4. MAENDELEO YA KIUCHUMI NA YA KIBINADAMU - 5. MSHIKAMANO - 6. UTAMADUNI, MAWASILIANO NA MABADILISHO YA MAWAZO KATI YA TAMADUNI TOFAUTI.

  6. UTAMADUNI, MAWASILIANO NA MABADILISHO YA MAWAZO KATI YA TAMADUNI TOFAUTI.

  Wakati tunapofikia tamati ya karne ya 20, ni muhimu kuulinda utamaduni wetu, kujifunza kwa njia ya mawasiliano kuhusu tamaduni zingine, kushadidi tamaduni ya mabadilisho ya mawazo na maoni, na kurahisisha mawasiliano kwa manufaa ya amani na maendeleo madhubuti duniani kote.

  Utamaduni unatupatia kitambulisho na hisia ya kuwepo kwetu.

  Jamii zetu haraka sana zilipiga hatua kubwa ya maendeleo, kwa hivyo ni muhimu sana kwetu kuzilinda tamaduni zetu ili zisije zikatoweka.

  Ndio sababu sisi vijana duniani kote tunatoa shime hii ili:

• viongozi wa duniani kote wawapatie vijana vifaa, msaada wa kifedha na maeneo wazi ili kuwawezesha kuulinda utamaduni wao, kwa kupitia maadhimisho ya kisanii na ya kimichezo, shughuli ambazo zitawawezesha kuendelea kuulinda uhalisi na asili yao.
• msaada utolewe kwa nchi zinazoendelea ili ziweze kulinda mali asili na tamaduni zao,
• vifaa vya kiutamaduni, au vingine vile vitokanavyo na vifaa hivyo au kwa ufupi mali yote ya kiutamaduni tunasitiza na kudai vipelekwe mbele ya umma ya dunia nzima ili waweze kuviona. Mawasiliano inatuwezesha kujuwana fika, kubadilishana mawazo, maoni na ujuzi wetu na kujumuisha vijana wote wa dunia nzima, na sambasamba kupata ufumbuzi wa matatizo yetu kwa amani.

  Vyombo vya habari lukuki, pamoja na njia za mawasiliano na teknolojia ya kisasa viliwawezesha vijana kujieleza sana na kuonesha hisia zao bayana. Ndio sababu njia za kisasa hizo zinatakiwa kupelekwa kwa vijana wote duniani kote.

  Mfumo wa Umoja wa Mataifa unatakiwa uzindue kampeni kabambe baina ya mataifa kwa msaada wa nchi zilizoendelea mbalimbali wanachama wake na tawala za kanda, kampeni za kuwakabidhi vifaa muhimu : mdahalishi( internet ), wavuti( website ) maalum itakao wavutia vijana, na barua ya elektronikia (E-mail).

  Tunapendekeza kwamba vijana na mashule zipunguziwe bei ya utumiaji na uunganishaji wa vyombo hivyo vya mawasiliano hususan mdahalishi.

  Tungependa kuchapisha gazeti letu binafsi katika nyanja ya kitaifa na ya kimataifa na tungependa vile vile wazazi wetu na wengine wa makamu yao waweze kuisoma. Kwa sababu mawasiliano inaenda sambamba na ujuzi wa lugha, tunapendekeza, watawala wetu wapitishe sheria ambazo zitatuwezesha kujifunza lugha za kigeni pasi na vikwazo haraka iwezekanavyo, iwe mashuleni ama mahali pengine.

  Historia na hali halisi ya sasa inatufundisha kwamba vita, mauaji kaumu ya kikabila na ubaguzi wowote ule na ukandamizaji vinaweza kuepukika kama tutaimarisha ubadilishaji wa mawazo wa kiutamaduni, kwa sababu zoezi hili linaweza kuimarisha uelewano kuhusu utamaduni wa watu wengine, heshima baina yetu na itawezesha kutowesha hisia za chuki zizokuwa na sababu yoyote na kuondoa hisia zingine zote zile za kizuzu kuhusu wengine.

  Sisi vijana wa dunia nzima tunajitolea kuheshimu maoni na imani ya wengine.

  Imafaima tunataka kufaidika na msaada wa UNESCO ili kuendeleza uhai wa Bunge la Watoto Duniani Kote na kulinda utamaduni wa nchi zote, wa makabila madogo madogo na makabila mengine ya kijadi.

  Manifesto ya Jumuia ya Vijana kwa Karne ya 21, iliyopendekezwa na Bunge la Watoto Duniani kote walikutana katika Bunge la Ufaransa jijini Paris, ilikabidhiwa, mwishoni mwa mkutano huo tarehe 24 Oktoba 1999 kwa Mheshimiwa Spika wa Bunge la Ufaransa Laurent Fabius na kwa Mstahiki Mkurugenzi Mkuu wa UNESCO, Federico Mayor ambao wote waliweka sahihi juu ya nakala mbili halisi ambazo zilikuwa katika lugha ya Kiingereza, Kihispania na Kifaransa.

( Kazi hii imetafsiriwa kwa Kiswahili toka katika lugha ya Kiesperanto na Mwalimu Matabaro Minani Semutwa mkazi wa Jamuhuri ya Muungano wa Tanzania.)

 enpaøigis : Daniel Durand